Književnost - Narodne pesme iz narodnooslobodilačke borbe

U danima našeg narodnooslobodilačkog rata narodna lirska pesma revolucionarnog i rodoljubivog karaktera bila je vrlo živa. Ona je tada postala sastavni deo borbe protiv okupatora i izdajnika. Na jezicima svih naroda Jugoslavije, od Triglava do Đevđelije, odjekivala je poletna partizanska pesma kao moralni podstrek narodu i prkosni otpor neprijatelju.

Stvarane u zanosu oslobodilačkog i revolucionarnog oduševljenja, ove pesme opevaju svakodnevnu borbu naših partizana, izražavaju narodnu vernost drugu Titu, veličaju heroizam omladine, slave herojske podvige pojedinaca i tuguju nad grobovima poginulih. Sve su ove pesme u ustreptalom borbenom pokliču. One odišu neugasivom verom u pobedu; to i čini njihov najviši etički kvalitet. Kad se, u takvoj pesmi, i umire na bojnom polju, umire se uvek sa svešću da je to bila dužnost prema domovini.

Ponikle u izrazito surovim uslovima života i borbe, ove pesme ne znaju za sentimentalnost i jadikovanje. U njima nema tugovanja, jer se bol pojedinaca slivao u plamenu narodnu misao o osveti i slobodi. U ratu su smrt i pogibija neizbežni, pa zato u ovim pesmama i nema suza za poginulim junacima.

U jednoj pesmi devojka poručuje dragom: Ako li mi pogineš, dragane, ne dam suzi da iz oka kane.

U pesmi Ispod Velebita borac na samrti govori svojoj dragoj:

Uzmi, draga, moju pušku šaru,

pa je podaj jediome drugaru,

nek se drugar mojom puškom sveti!

A sad zbogom! Ja moram umreti!

U pesmi Na Kordunu mrtvi borac iz groba moli svoju majku da ne plače za njim: Teže su mi suze tvoje, nego majko, rane moje!

Odbrana i oslobođenje porobljene domovine su najviši dug i pojedinca i kolektiva, i zato nema nikakvih viših vrednosti koje bi čovek mogao pretpostaviti domovini i slobodi. Otuda, kad se u ovim pesmama, pojavi ljubavni motiv, draga i dragi su srećni jedino ako se dostojno odužuju zavetnoj borbi. U pesmi Partizanka Mara, bolesna devojka moli majku da je probudi rano i bolesnu podigne kraj prozora da vidi partizansku četu pred kojom je njen dragan.

Glavni junak u ovim pesmama je sam narod. Ali među njima ima i takvih koje pevaju o istaknutim pojedincima i herojima. Najviše ima pesama o maršalu Titu, u kojima se izražava ljubav i odanost naših ljudi prema narodnom vođi i slavnom partizanskom komandantu. Komandant Tito je u ovoj poeziji opevan kao simbol oslobodilačke borbe, kao njen pokretač i vođa. Zato je narodni pesnik našao puno simboličnih i alegoričnih slika kroz koje je izrazio svoju ljubav prema drugu Titu i narodnooslobodilačkoj borbi.

Od ostalih narodnih heroja, narodna pesma i narodno predanje sa najviše popularnosti govore o legendarnom junaku sa Sutjeske Savi Kovačeviću.

Sve ove pesme, koje su nastale u periodu narodnooslobodilačkog rata (1941—1945) i koje kroz svoje stihove opevaju rodoljubiva i revolucionarna osećanja narodnih masa, čine posebnu grupu narodne lirske poezije, nazvanu Pesme iz narodnooslobodilačke borbe.

Evropska i srpska književnost u prvim decenijama 20-tog veka

Jean Paul Sartre - Šta je književnost

Književnost - Alegorija

Književnost - Barok u hrvatskoj književnosti

Književnost - Drama apsurda

Književnost - Epika

Književnost - Epska narodna poezija i podela

Književnost - Homersko pitanje

Književnost - Humanizam i renesansa

Književnost - Književni rad kod Hrvata

Književnost - Književni rad kod Makedonaca

Književnost - Lirska narodna poezija

Književnost - Moderna u evropskoj književnosti

Književnost - Narodne pripovetke - podela

Književnost - O našim najranijim narodnim pevačima

Književnost od renesanse do racionalizma

Književnost - Slovenačka književnost u srednjem veku

Književnost - Srpska srednjovekovna književnost

Književnost - Stilske figure - Figure dikcije

Književnost - Termin interpretacija

Književnost usmena

Književnost - Uticaj narodne na umetničku književnost

Književnost - Zapisivači i sakupljači narodne poezije

Književnost - Značenje termina simbolizam

Metodologija proučavanja književnosti

Proučavanje književnosti

Realizam u književnosti

Realizam u književnosti jugoslovenskih naroda

Realizam u književnosti kod Hrvata

Realizam u književnosti kod Slovenaca

Srpska srednjovekovna biografska književnost

Stara književnost

Struktura književnosti

Teorija književnosti - Skripta za ispit